De geschiedenis en het erfgoed van Bourg d’Oisans zijn uiteraard onlosmakelijk verbonden met de natuurlijke omgeving van het plaatsje.
Rondom zijn overal bergen te zien, maar er is een ding dat zeker het landschap en de geschiedenis van het dorp heeft gekenmerkt en dat is: water. In diverse vormen.
Ook de Mens heeft het landschap gekenmerkt, door zich aan te passen op deze krachtige, prachtige en lastige omgeving. De mens heeft zich gevestigd tussen de bergen, in de vallei en langs de levendige waterstromen.
Een streek die gevormd is door de natuur, net als de geschiedenis van de inwoners…
Hoe Bourg d’Oisans ontstond…
Bourg d’Oisans ligt op een strategische plek en heeft zich al sinds de Oudheid ontwikkeld langs een belangrijke verkeersader om de Alpen te doorkruisen. Vanuit Grenoble loopt de kortste route naar Italië dan ook via Briançon en de bergpas col du Montgenèvre.
Romeinse weg
Te zien
Een aantal overblijfselen van de Romeinse weg zijn vandaag de dag nog steeds zichtbaar, met name in Rochetaillée (een gehucht van Bourg d’Oisans) en in Mont-de-Lans met de Porte de Bons (een Romeinse doorgang). De hooggelegen weg was hier uit de rots gehouwen…
Hoogelegen dorp
Maar waarom een hooggelegen weg?
Waarom is deze vallei zo vlak, midden tussen zulke steile bergen?
Omdat tijdens de Middeleeuwen de vlakte van Bourg d’Oisans bedekt was met een meer… Saint-Laurent-du-Lac, de oude naam van het dorp, lag destijds buiten bereik van het water, rondom de huidige kerk.
De ramp van Grenoble
In de nacht van 14 op 15 september 1219 brak de natuurlijke stuwdam die het meer had gevormd… 28 jaar eerder had een aardverzakking de loop van rivier de Romanche afgesneden. Het 18 km lange meer dat hierdoor werd gevormd kwam zo hoog te staan dat een deel van het dorp werd opgeslokt door het water. De rand van het meer bereikte een hoogte van 741 m (het huidige dorp ligt op 720 m hoogte).
Het abrupte leeglopen van het meer veroorzaakte een rampzalige overstroming in Grenoble, waarbij 5000 slachtoffers vielen. Na een aantal eeuwen van ontwikkeling, naar gelang de grillen der natuur, verdween het meer uiteindelijk tijdens de 16e eeuw. Rivier de Romanche werd uiteindelijk bedwongen dankzij de aanleg van dijken.
De zolder van de Oisans
De vlakte won steeds meer terrein ten opzichte van de Romanche. Het gebied wordt in een unieke rastervorm afgewaterd, wat het coulisselandschap nu zo bijzonder maakt. Er vond herstructuring van het gebied plaats, waarna de landbouw zich ontwikkelde. In de vlakte kwamen boerderijen en gehuchten waardoor het gebied de graan- en hooizolder van de Oisans werd.
Musée des minéraux et de la faune des Alpes
Door de geschiedenis heen zorgden ook andere activiteiten ervoor dat inwoners van de Oisans in het berggebied de kost konden verdienen. Mijnwerk heeft daarbij een grote rol gespeeld. Tegenwoordig zijn alleen de ruïnes van de Brandes mijnen toegankelijk voor publiek. Alle andere mijnen zijn gesloten en niet toegankelijk om veiligheidsredenen.
Te zien
Het museum van Bourg d’Oisans heeft de grootste verzameling van bergmineralen in Frankrijk. Het getuigt van de rijkdom aan delfstoffen in de streek. Om je een indruk te geven van de populariteit van de mineralen die hier gewonnen werden: het kristal uit de mijn van La Gardette zou zijn gebruikt voor het maken van de kroonluchters in het kasteel van Versailles.
Erkend natuurlijk erfgoed
Een opmerkelijk moerasgebied in de vallei en de “réserve intégrale” in de bergen: de streek rondom Bourg d’Oisans telt een aantal unieke natuurschatten…
marais de Vieille Morte
Dit kwetsbare gebied dankt zijn naam aan een voormalige dode arm van de Romanche, in de tijd dat het rivierbed nog natuurlijk was. Het wordt gevormd door vochtig struikgewas en moerassen. Diverse waterbronnen zorgen voor de afwatering van kleine grachten, een ideaal leefgebied voor de typische flora en fauna van moerassen. Zo vind je er twee beschermde diersoorten: de geelbuikvuurpad en de alpenwatersalamander. Het gebied loopt ook over van geschiedenis, wat te zien is aan de diverse, eeuwenoude ruïnes.
Te zien
Wij adviseren je om het moeras in de zomer te bezoeken, samen met een van de natuurgidsen uit de streek. Zij zijn de aangewezen personen om je alles te vertellen over de geheimen van het laagveen van Vieille Morte…
De “réserve intégrale” van het lac du Lauvitel
Het Lac du Lauvitel, een toegankelijk wandelgebied in een prachtige, ongerepte omgeving, is ook een haast unieke wetenschappelijke plek.
Te zien
De “réserve intégrale” werd in 1995 opgericht met als doel om de ontwikkeling van het ecosysteem te onderzoeken, zonder enige tussenkomst van de mens. Lange tijd was dit het enige wetenschappelijk reservaat en werd dan ook al snel een referentie in Frankrijk. In 2012 werd het reservaat benoemd tot “aire protégée à vocation scientifique” (beschermd gebied met wetenschappelijke doeleinden). Het beheer is streng: er is toestemming nodig voor de toegang, er wordt alleen onderzoek gedaan wanneer er geen zichtbare impact op de natuur plaatsvindt, enz…